Uitzaaiingen
Kwaadaardige cellen kunnen binnendringen in andere weefsels. Zo kan de oorspronkelijke tumor groeien in een bloedvat of een lymfvat.
Kwaadaardige cellen kunnen binnendringen in andere weefsels. Zo kan de oorspronkelijke tumor groeien in een bloedvat of een lymfevat. Door de druk van de omringende stroming is het mogelijk dat enkele cellen loskomen van de oorspronkelijke tumor en dat ze worden meegevoerd met het bloed of de lymfe naar andere plaatsen in het lichaam, om zich daar te nestelen. Als deze cellen zich op deze plaats opnieuw beginnen delen en reproduceren (wat soms jaren kan duren) vormen ze een nieuw gezwel elders in het lichaam. Dit noemt men uitzaaiingen of metastasen.
De kanker die aldus ontstaat, noemt men secundaire kanker. Borstkanker kan uitzaaien naar heel wat organen, maar het vaakst in:
Uitzaaiingen blijven meestal niet beperkt tot één orgaan, maar duiken op in verschillende organen. Als er zich uitzaaiingen openbaren, gebeurt dit bij 4 lotgenoten op 5 binnen 5 jaar na hun eerste diagnose (primaire borstkanker). Bij 90 % van de patiënten gebeurt het binnen 10 jaar. Uitzonderlijk manifesteren zich nog uitzaaiingen meer dan 10 jaar na de eerste diagnose.
Kanker die zich heeft uitgezaaid, blijft een kanker van de plaats waar de ziekte oorspronkelijk ontstond. Het is dus een misvatting te denken dat borstkanker die zich heeft uitgezaaid naar de longen longkanker is geworden. Eigenlijk gaat het om borstkanker in de longen. De cellen blijven namelijk nog steeds de meeste kenmerken van borstcellen bewaren.
Bij uitgezaaide borstkanker kunnen een aantal algemene symptomen optreden:
Verder zijn de symptomen van uitgezaaide borstkanker afhankelijk van de plaats waar de uitzaaiing zich bevindt. Lees meer in de artikels
De behandeling van uitgezaaide borstkanker wil vooral:
Ook al zal de behandeling de kanker wellicht niet volledig kunnen uitschakelen, de tumorgroei kan dankzij behandeling vermoedelijk worden gestopt of sterk afgeremd voor maanden en bij bepaalde patiënten zelfs voor jaren.
Het aantal behandelingsopties voor uitgezaaide borstkanker neemt continue toe. Welke behandeling wordt voorgesteld, wordt per patiënt bepaald op basis van de individuele diagnose. Dat wil zeggen dat er niet één behandeling of reeks behandelingen is die voor iedereen wordt ingezet en dat het dus ook geen zin heeft om twee patiënten en hun behandelingen met elkaar te vergelijken. Omdat er steeds meer behandelingsopties zijn, zal er, in geval testen of symptomen aangeven dat een bepaalde therapie niet meer werkt, vaak kunnen worden overgeschakeld naar een andere.
Hieronder vind je algemene informatie over de antitumorbehandeling van uitgezaaide borstkanker met chemotherapie, radiotherapie, hormoontherapie en biologische therapie. In de specifieke artikels vind je extra informatie over symptoombestrijding naargelang de plaats waar de uitzaaiing zich bevindt.
Bij uitgezaaide borstkanker kunnen verschillende types chemotherapie ingezet worden.
De meest gebruikte types zijn:
Net zoals bij de primaire borsttumor is hormoontherapie alleen een behandelingsoptie als de tumorcellen oestroegeen- en/of progegesteronreceptorpositief zijn. Er zijn verschillende soorten hormoontherapie die mogelijk bij uitgezaaide borstkanker. Sommige worden ook tegen de primaire borstkanker ingezet, andere niet. Meer informatie vind je in het artikel Hormoontherapie.
Herceptin (trastuzumab)
Tykerb (lapatinib)
Avastin (bevacizumab)
Een operatie is meestal geen optie, alleen als de tumor ernstige symptomen veroorzaakt en makkelijk verwijderd kan worden omdat hij goed bereikbaar is.
Radiotherapie wordt soms toegepast om grote tumoren die ernstige symptomen veroorzaken te doen krimpen. Het meest frequent wordt bestraling ingezet bij uitzaaiingen in het bot om de pijn te bestrijden of het risico op breuken te verkleinen.
De vooruitzichten van een patiënt met uitgezaaide borstkanker zijn niet goed. De kans op een definitieve genezing is zeer klein. Door de vele nieuwe behandelingen is er de laatste jaren weliswaar veel vooruitgang geboekt, maar algemeen blijven de resultaten toch bedroevend.
Toch betekent de diagnose van uitzaaiing niet automatisch een naderend levenseinde. De meest voorkomende vorm van uitzaaiing, namelijk botmetastasen, wordt door veel patiënten uitstekend "verdragen". Elke oncoloog kent een aantal lotgenoten die met botuitzaaiingen nog een tien jaar in zeer goede omstandigheden (wat betreft levenskwaliteit) leven en functioneren in de maatschappij.
Wat de prognose in jaren betreft, kan men statistisch niet veel zinvols zeggen. Elke patiënt reageert individueel op de behandeling. Dat brengt ons echter tot het belangrijkste objectief van een behandeling voor gemetastaseerde borstkanker. Het werd ooit kernachtig uitgedrukt: It's not adding years to life, but adding life to years. Vrij vertaald: Het belangrijkste is niet jaren toe te voegen aan het leven, maar wel (goed) leven aan de jaren. Levenskwaliteit moet daarbij niet worden gedicteerd door de behandelende artsen, maar is wat je als lotgenoot zelf als levenskwaliteit beschouwt. Ook al lijkt die kwaliteit voor de buitenwereld niet waardevol, het is niet aan de buitenwereld daarover te oordelen. De behandeling moet er in de eerste plaats op gericht zijn het comfort van de patiënt zo groot mogelijk te maken, zodat diens levenskwaliteit toeneemt, en zeker niet op het kunstmatig verlengen van het ziekteproces.