Huidverzorging tijdens en na radiotherapie

Deze info komt uit de algemene folder "Huidverzorging tijdens en na Radiotherapie. Adviezen voor patiënten van het UZ Gasthuisberg, Leuven". Met dank aan Guy Vandevelde, hoofdverpleegkundige radiotherapie.

Huidreactie op bestraling

Het is heel normaal dat je huid reageert op bestraling. De mate waarin je huid reageert, hangt af van een aantal factoren:

• het soort stralen
• de toegediende dosis
• de plaats van bestraling.

Je huid reageert alleen waar je bestraald wordt. Op de bestralingsplaats kan je huid er rood, erg droog en lichtjes opgezwollen uitzien. Achteraf schilfert ze. De huid op de bestraalde plaats jeukt en is erg gevoelig. Heel zelden kan de huid donkerrood worden. Dan is ze ook glimmend en pijnlijk. Er kunnen zich blaasjes vormen, die opengaan en waaruit vocht kan komen. Deze klachten treden vaak op in de huidplooien. Bijvoorbeeld: achter de oren, de plooien in de hals, in de oksels, onder de borsten, ter hoogte van de liezen of de bilnaad.

Duurtijd

De huidreacties treden gewoonlijk op rond de 3e week van de behandeling. Daarna verergeren ze geleidelijk. De huid begint zich weer te herstellen 1 à 2 weken na de laatste bestraling. Lichte huidreacties genezen binnen 1 tot 2 weken na de behandeling. Hevige huidreacties genezen pas 2 tot 4 weken na de behandeling. De donkerrode of bruine huidverkleuring verbleekt geleidelijk na weken of maanden.

Aanbevelingen

Deze aanbevelingen gelden alleen voor de plaatsen waar je bestraald wordt. Het is niet nodig om de huid op de rest van je lichaam op een speciale manier te verzorgen.

Tijdens de bestraling

Bescherm je huid tegen bijkomende irritatie, verwondingen en ontstekingen zolang de bestraling duurt en tot je huid volledig genezen is.

• Was je huid op de bestralingsplaats met een neutrale, niet-geparfumeerde zeep (b.v. glycerinezeep). Gebruik bij voorkeur lauw water. Was je heel voorzichtig. De bestraalde plaatsen dep je zachtjes, zonder wrijven. Droog de huid heel voorzichtig en deppend.
• Houd de huidplooien zeer droog, want op die plaatsen gaat de huid gemakkelijker open.
• Douchen mag gerust, maar neem liever geen bad. Zo kunnen de huidmarkeringen (de veldaftekeningen voor de bestraling) gemakkelijk verdwijnen. Breng nooit zelf de tekeningen opnieuw aan als ze minder duidelijk geworden zijn.
• Bescherm je huid op de bestraalde plaats tegen te hoge en te lage temperaturen. Gebruik nooit een warmwaterkruik of een elektrisch kussen.
• Vermijd deodorant waar je bestraald wordt.
• Scheer je niet op de bestralingsplaats, bijvoorbeeld in de oksels.
• Gebruik bij hevige jeuk of een erg droge huid een vochtinbrengende melk of crème. Probeer vooral niet te krabben, als je huid jeukt.
• Vermijd kleefpleisters op de bestraalde huid. Gebruik hypoallergische kleefpleisters en alleen rond de bestraalde huid als dit toch nodig mocht zijn.
• Vermijd kleding die over de bestraalde huid schuurt: draag als dat lukt 100 % katoenen kleding, als die rechtstreeks in conatct komt met de bestraalde huid.
• Zorg ervoor dat je kleren zacht aanvoelt. Gebruik in geen geval stijfsel of harde wasproducten, want die kunnen de huid irriteren.
• Draag over de behandelde huid losse kleren om wrijving te vermijden.
  Heren: Vermijd strak zittende hemden of broeken, nauw aansluitende kragen, riemen, enz. Een zijden sjaaltje bij halsbestraling voorkomt wrijving.
  Dames: Draag geen strak zittende beha, een korset, nauw aansluitende panty's, een strak zittende broek, enz. Als je toch een beha draagt, kun je de huid beschermen met een zacht doekje. Soms is het aangewezen om onder je beha een katoenen hemdje te dragen.
• Bescherm de bestraalde huid tegen rechtstreekse zon, koude, wind en regen. Zonneproducten houden de zon niet volledig tegen en bovendien kunnen ze irritatie veroorzaken. Bedek liever de bestraalde huid.

Na de bestraling

Blijf je bestraalde huid beschermen, ook na de behandeling, en zelfs als je huid genezen lijkt.

Tijdens de eerste weken na de bestraling:

• Vermijd verwondingen, wrijving of druk.
• Gebruik vochtinbrengende lotions, zalven of crèmes.
• Vermijd zoveel mogelijk producten die huidirritatie kunnen veroorzaken, zoals: deodorants, pre- en aftershaves voor de heren.

Tot 3 maanden na de bestraling:

• Bescherm je huid tegen direct zonnelicht.
• Gebruik een zonneproduct met factor 20 of hoger, als je de bestraalde huid toch blootstelt aan de zon.
• Bescherm je huid tegen de rechtstreekse inwerking van wind en koude.

Raadpleeg uw arts of verpleegkundige

• als de huid op de plaats van de bestraling hevig rood wordt.
• als de huid op de plaats van de bestraling blaasjes vertoont.
• als de huid op de plaats van de bestraling vochtig en kleverig wordt.
• als de huid op de plaats van de bestraling erg pijnlijk is.