Bewegen om beter te worden

Goed om te weten
  • Blijf bewegen, ook tijdens je behandeling. Het vermindert de bijwerkingen van je behandeling.
  • Bewegen na borstkanker verkleint het risico op herval. 
  • Bouw je conditie weer op onder begeleiding: te weinig doen is niet goed, maar te veel ook niet.
  • Think Pink probeert op een laagdrempelige manier lotgenoten terug aan het bewegen te krijgen: bike, run, walk en yoga met ons!
  • Studies tonen aan dat een gezonde, overwegend plantaardige voeding, rijk gevarieerd in groente, fruit, volkorenproducten en peulvruchten, kanker in verschillende stadia kan helpen bestrijden.
  • Zelfs kleine aanpassingen in je voedingspatroon en leefwijze kunnen opvallende gezondheidsvoordelen bieden.

Bewegen tijdens mijn behandeling

Veel mensen met kanker vragen zich af in hoeverre ze zich tijdens de behandeling (intensief) lichamelijk mogen inspannen. Ze hebben de neiging sport en beweging links te laten liggen. Maar als je te lang rust en niets doet, worden je spieren niet meer geactiveerd. Dat betekent dat elke volgende activiteit nog zwaarder voelt en je dus nog meer wilt rusten.

Uit onderzoek blijkt dat regelmatig bewegen net een positief effect heeft op de vermoeidheid en het conditieverlies door de behandeling. ‘Bovendien verkleint bewegen het risico op herval door het positieve effect op onze immuniteit’, legt dokter Chantal Hindryckx (arts fysische geneeskunde en revalidatie in az groeninge) uit. ‘Het is ook goed voor je mentale weerbaarheid en maakt de bijwerkingen van je behandeling minder uitgesproken'.

Het advies is daarom om lichamelijk actief te blijven of te worden tijdens je behandeling. Dokter Chantal Hindryckx: ‘Dat betekent licht tot matig intensieve fysieke activiteit, minstens 150 minuten per week.’ Je hoeft daarvoor niet intensief te sporten. Wandelen en fietsen in een stevig tempo kunnen ook zorgen voor de juiste lichamelijke inspanning. Ga te voet naar de bakker om de hoek of haal je (klein)kinderen met de fiets af van school.

‘Besteed ook aandacht aan de juiste lichaamshouding, stretching of relaxatie’, vult dokter Chantal Hindryckx aan. ‘Door rust kunnen je spieren verkorten of verzwakken, wat een invloed heeft op je houding. Yoga, pilates, tai chi of stretchoefeningen kunnen een antwoord bieden, maar je kunt je ook laten begeleiden door een kinesitherapeut. Win in elk geval het advies in van je arts. En luister naar je lichaam. Heb je een mindere dag, dan is het geen goed idee om over je fysieke grenzen te gaan. Dat heeft meestal een omgekeerd effect.’

Uit Nederlands onderzoek blijkt dat lotgenoten die regelmatig sporten tijdens een chemobehandeling minder last hebben van bijwerkingen. Bovendien blijven ze fitter en kunnen ze de behandeling beter aan. Het onderzoek volgde 230 vrouwen met borstkanker. Een groep kreeg een normale behandeling zonder beweegprogramma, de tweede groep volgde thuis een licht beweegprogramma zonder begeleiding. Bij de derde groep werd de chemo gekoppeld aan een intensief beweegprogramma onder leiding van een kinesist. De resultaten bevestigen dat de twee laatste groepen vrouwen minder last hadden van misselijkheid en braken. Ze voelden minder pijn, bleven fitter en konden sneller weer aan het werk dan de eerste groep.

Veel ziekenhuizen in ons land bieden op dit moment al een oncorevalidatieprogramma van twaalf weken aan. Dat is een herstelprogramma voor lotgenoten waarbij je beweeg- en dieetadvies krijgt, maar ook psychologische en mentale steun. Zo zijn er infosessies over slaapproblemen, leren omgaan met een veranderd zelfbeeld … Een extra voordeel is dat je omringd wordt door lotgenoten die hetzelfde doormaken.

‘We zien dat wie zo’n programma volgt makkelijker weer aan het werk gaat. Je leert op maat bewegen en ziet een diëtist en psycholoog. Alle deelnemers zijn heel tevreden. Hun conditie verbetert, ze zijn minder moe en ze vinden contact met lotgenoten’, vertelt professor Marc Peeters (diensthoofd oncologie in UZA). ‘Het bewijs is zo sterk dat we echt meer lotgenoten in zo’n programma of aan het bewegen moeten krijgen. Sport is een van de beste remedies tegen vermoeidheid als bijwerking van een kankerbehandeling. Hoe contra-intuïtief dat ook voelt.’

Actief sporten en toeleven naar een evenement doet je bovendien opnieuw vooruitkijken en het verleden wat loslaten. Een uitdaging hoeft niet altijd iets onbereikbaars te zijn zoals een marathon. Was je nooit echt sportief, dan kan 5 km lopen of 20 km wandelen binnen een jaar al een mooie uitdaging zijn. Daarom biedt Think Pink je een ruim beweegaanbod met fietsen, wandelen, lopen en yoga, al dan niet onder professionele begeleiding. Samen bewegen zorgt ook voor meer en nieuwe sociale contacten, die je revalidatie een duwtje in de rug kunnen geven.

Sporten en bewegen na borstkanker

Na je behandeling is het belangrijk om je conditie geleidelijk aan weer op te bouwen. Het moeilijke is de juiste balans vinden tussen activiteit en rust. Beweging is belangrijk, maar doe het rustig aan en gun jezelf wat vaker een pauze. Begin als lotgenoot niet zomaar met lichaamsbeweging. Je vraagt het best advies aan je arts. Soms moet je ook rekening houden met andere factoren, zoals een hoge bloeddruk, zwaarlijvigheid of diabetes.

Recente studies die een lange periode een groep mensen volgen, bevestigen dat fysieke activiteit een beschermend effect biedt in de postmenopauze. Vrouwen die voldoende lichamelijk actief zijn, hebben 20 tot 30 procent minder risico op borstkanker dan vrouwen die niet of nauwelijks bewegen. Dit beschermende effect werd niet vastgesteld vóór de menopauze. Maar bewegen is niet alleen goed voor je conditie en je lijf, het kan ook een vorm van afleiding, plezier en nieuw sociaal contact zijn.

Chantal, 36

De maanden tijdens de behandeling had ik geprobeerd om regelmatig een wandeling te maken, om mijn fysiek op peil te houden. Ik was voor mijn ziekte heel sportief. Ik ging vaak wandelen en fietste elke dag 11 kilometer naar het werk. Toch kon ik na mijn laatste bestraling zelfs geen 500 meter meer fietsen.

Uit een onderzoek van het Nederlandse Mulier Instituut blijkt dat een deel van de vrouwen die borstkanker hebben (gehad) bepaalde verliesaspecten ervaart. Ze voelen zich belemmerd om te bewegen en te sporten door de gevolgen van de behandeling, vinden het eng of voelen zich soms schuldig omdat ze niet zo sportief zijn. Die groep heeft veel baat bij langdurige persoonlijke begeleiding om te (her)beginnen met bewegen en sporten. Er moet ook meer aandacht zijn voor de groep voor wie sport en beweging niet altijd vanzelfsprekend zijn, zegt het instituut, zoals oudere mensen, wie ongeneeslijk ziek is of andere roots heeft.

Vandaag bestaat voor ex-kankerpatiënten nog geen gestandaardiseerd model voor oncorevalidatie buiten de ziekenhuizen. Met de steun van Think Pink lanceerden UZA en AZ Monica in januari 2016 daarom een trainingsprogramma specifiek voor ex-kankerpatiënten en hun buddy’s: TriaGO! Volgens de onderzoekers is begeleiding, zowel professioneel als door buddy’s, hierbij een centraal aspect. Er zijn namelijk een aantal factoren die ervoor zorgen dat lotgenoten minder snel bewegen: een tekort aan faciliteiten, mentale moeilijkheden, individuele oefeningen en de angst om zich te bezeren.

De onderzoekers werkten een traject van acht maanden uit. Het doel: een kwarttriatlon voltooien. Deze bestond uit 1 km zwemmen, 45 km fietsen en 10 km lopen. Na een reeks testen werden uiteindelijk twaalf lotgenoten en twaalf buddy’s geselecteerd. Tijdens de training werden de frequentie, de duur en de intensiteit van de oefeningen stelselmatig opgebouwd.

De opvallendste vooruitgang was te zien op het vlak van middelomtrek, maxi - male zuurstofopname (VO2max) en spierconditie. Het maximale inspanningsvermogen van lotgenoten en buddy’s ging er ook sterk op vooruit. Een andere opmerkelijke conclusie: de fysieke conditie van lotgenoten en buddy’s verbeterde tot op eenzelfde niveau en de vooruitgang die beide groepen boekten was vergelijkbaar. Met dezelfde training kunnen lotgenoten dus gelijkaardige resultaten behalen. Alle twaalf lotgenoten voltooiden uiteindelijk de training en de kwarttriatlon. Tien buddy’s finishten samen met hen.

Twee jaar na het afronden van het trainingsprogramma werden alle deel - nemers bevraagd over hun levensstijl. Alle deelnemers hadden de veranderingen in levensstijl en het regelmatig sporten volgehouden. Het onderzoek toont aan dat er nood is aan begeleiding of een trainingsprogramma voor lotgenoten na hun revalidatie in het ziekenhuis. Dit verhoogt de kans dat lotgenoten op lange termijn zelfstandig en succesvol hun fysieke conditie blijven onderhouden.

Ook uit het onderzoek dat LUCAS KU Leuven uitvoerde in opdracht van Think Pink blijkt dat lotgenoten aangeven dat ze meer begeleiding willen rond gezonde voeding en beweging, ook ná hun behandeling, en dat het belangrijk is om laagdrempelige acties te organiseren.

Recent onderzoek, een review van 67 medische artikelen, toont ook aan dat fysieke activiteit, en daarbij ook het vermijden dat je bijkomt in gewicht, de belangrijkste verandering is die je kunt doorvoeren in je levensstijl om het risico op herval te verkleinen. De onderzoekers raden aan elke dag 30 minuten matig intensief te bewegen of wekelijks zo’n 75 minuten intensief te bewegen. Ook krachttraining wordt aangeraden. De onderzoekers, die publiceerden in het Canadian Medical Association Journal, zeggen ook: ‘Omdat het vaak gebeurt dat mensen net hun fysieke activiteit verlagen na een borstkankerdiagnose, is het des te belangrijker dat wij zorgprofessionals bij lotgenoten beweging actief promoten en integreren.’

De onderzoekers waarschuwen wel dat deze aanbevelingen natuurlijk niet hét wondermiddel zijn voor iedereen met borstkanker en dat moet worden opgepast dat lotgenoten zichzelf niet de schuld geven van herval. Sommige kankers zullen terugkeren, wat jij ook doet.

Omdat gezond leven en voldoende bewegen dus de beste troeven zijn om het risico op borstkanker te beperken, brengt Think Pink mensen het hele jaar door in beweging, met eigen wandel-, loop-, yoga- en fietsevenementen. Op heel wat grote sportevenementen vaardigen wij als nationale borstkankerorganisatie ook teams af, die op sportieve wijze de ziekte onder de aandacht brengen. Lotgenoten, vrienden, familie, collega’s en sympathisanten worden maximaal betrokken bij deze evenementen.

Tips om meer te bewegen
  • Kies een activiteit die bij je past.
  • Ga in groep bewegen: dat is leuk en motiverend. 
  • Bouw de duur, intensiteit en frequentie geleidelijk op. 
  • Een goed streefdoel is een half uur per dag sportief bewegen. 
  • Rust even uit als de inspanning te zwaar wordt. 
  • Variatie voorkomt verveling. 
  • Zorg voor meer beweging tijdens je dagelijkse bezigheden. Elke fysieke inspanning zorgt voor gezondheidswinst, ook als je te voet om boodschappen gaat bijvoorbeeld. 
  • Weet te doseren en luister naar je lijf: jezelf overbelasten kan ook schadelijk zijn!

Bike, run, walk en yoga for Think Pink

Bewegen zit in het DNA van Think Pink, net omdat het zo’n belangrijke rol speelt in preventie en herstel tijdens en na een borstkankerbehandeling. Als nationale borstkankerorganisatie willen we lotgenoten weer in het spreekwoordelijke zadel krijgen en op een leuke manier met elkaar in contact brengen. Daarom organiseren we een brede waaier aan beweegevenementen voor jong en oud. Hoe sportief je ook bent, door deel te nemen geef je je eigen gezondheid op een toffe manier een boost, maak je mensen om je heen bewust van borstkanker én zamel je geld in voor borstkankeronderzoek.

Met Bike for Think Pink brengen we voornamelijk vrouwen op de fiets. Tijdens de meerdaagse evenementen fietsen we met tot tachtig deelnemers tot honderd km per dag. Het is geen race tegen de tijd, maar een onvergetelijk evenement waarbij fietsen en genieten centraal staan. Think Pink zorgt voor alles, van overnachting, catering en bevoorrading tot massages, fietsherstel en nog veel meer. De eendaagse evenementen zijn laagdrempeliger en geschikt voor iedereen die van fietsen houdt.

Tijdens Run for Think Pink lopen deelnemers (m/v) ten voordele van Think Pink op de grote loopevenementen in ons land. Deelname is gratis als je beperkt fondsen werft. In ruil regelen wij je inschrijving, halen we je rugnummer af en verrassen we je met onder andere een kuitmassage en een hapje en een drankje.

Met Walk for Think Pink maakt Think Pink mensen warm voor wandelen in binnen- en buitenland tijdens een- of meerdaagse evenementen. Tijdens de eendagsevenementen wandel je gratis mee als je fondsen inzamelt voor borstkankeronderzoek.

Met Yoga for Think Pink slaan we elk jaar in de aanloop van 21 juni - International Yoga Day - de handen in elkaar met Decathlon voor een (online) yogafestival. We brengen in die week gepassioneerde yoga-instructeurs uit alle uithoeken van het land bij elkaar. Het resultaat: een gevarieerde line-up van yogalessen toegankelijk voor beginners, maar evengoed uitdagend voor de meer gevorderde yogi’s en yogini’s. De totale opbrengst van de samenwerking gaat naar oncorevalidatieprojecten, met onder andere yogasessies voor lotgenoten in borstklinieken. De sessies bevorderen het herstel tijdens en na de behandeling, want yoga is meer dan een sport: het zorgt voor mentale en fysieke ontspanning, voor kracht, flexibiliteit en rust.

Dankzij onze BikeSters en RunSters fiets en loop je het hele jaar door in vrijblijvende groepen, onder leiding van een Bike of Run Captain. Vrouwen van elk sportief niveau zijn welkom om gratis aan te sluiten. Alle info vind je op:

Together, we Race for the Cure®

Naast al die sportactiviteiten is er ook de Race for the Cure® die traditioneel het laatste weekend van september, aan de vooravond van ‘oktober = borstkankermaand’ plaatsvindt. Tienduizenden deelnemers wandelen drie kilometer of lopen vijf kilometer, maar vieren vooral samen het leven en tonen solidariteit met (andere) lotgenoten. Dat symboliseren de roze T-shirts voor lotgenoten, omringd door de witte T-shirts van hun vrienden, familie, collega’s en sympathisanten.

De Race for the Cure® is het grootste evenement wereldwijd in de strijd tegen borstkanker. Het evenement werd voor het eerst georganiseerd in 1983 in de VS, maar maakt ondertussen elk jaar wereldwijd anderhalf miljoen mensen in meer dan honderd steden warm. De race helpt borstkankerorganisaties en ziekenhuizen om fondsen te werven en het borstbewustzijn te vergroten.

Ook de andere Think Pink Europe-leden organiseren Races for the Cure®. Zo komen we in heel Europa in beweging tegen borstkanker. Lees meer over Race for the Cure® en schrijf je in op raceforthecure.eu.

Aangepaste voeding

Een rapport van het World Cancer Research Fund International in 2014 toonde een link aan tussen je levensstijl en je overlevingskansen na borstkanker.

  • Wie een gezond BMI heeft voor en na de diagnose, heeft de beste overlevingskansen. Bovendien bleek uit deze studie dat zwaarlijvigheid het risico op acht kankers verhoogt: darmkanker, endometriosekanker, slok - darmkanker, kanker van de nieren, pancreas, eierstokken en galblaas, en postmenopauzale borstkanker. 
  • Wie actief aan lichaamsbeweging doet voor en na de diagnose heeft betere overlevingskansen. 
  • Een evenwichtige voeding bevat waardevolle stoffen die het lichaam helpen om zich tegen ziekten te beschermen.
  • Studies rond voeding zijn minder talrijk. Men vermoedt dat het eten van vezels en soja kan beschermen tegen kanker terwijl veel verzadigde vetten (uit snacks, koeken, gebak en dierlijke producten als vet vlees) eten een negatief effect zou hebben – vooral ook omdat ze de kans op overgewicht vergroten. Er is meer onderzoek nodig om tot formele bewijzen te komen.
  • Streven naar een gezond lichaamsgewicht en vermijden dat je bijkomt, wordt nog belangrijker na de menopauze: dit verkleint het risico op herval. Ook een te hoge buikomtrek valt te vermijden.
Tijdens de behandeling

Er werd lang gedacht dat voeding geen deel uitmaakte van de behandeling tegen kanker en geen rechtstreekse bijdrage leverde aan het genezingsproces.

Daardoor kregen de aspecten voeding en voedingsbegeleiding tijdens de ziekte vaak nog te weinig aandacht. We weten nu dat dat niet helemaal correct is. Voeding blijkt wel degelijk de behandeling tegen kanker te ondersteunen: aangepaste voeding voor lotgenoten kan onder andere zorgen voor een betere reactie van de tumor op de behandeling en een vermindering van de intensiteit en de duur van de bijwerkingen bij radio- en chemotherapie.

Sommige lotgenoten merken al voor hun diagnose of tijdens de behandeling dat hun eetgewoontes veranderen. Er kan sprake zijn van minder eetlust of smaakverandering. Hoewel gezonde voeding aan te bevelen blijft, is het tijdens de behandeling vooral belangrijk om voldoende calorieën en eiwitten op te nemen zodat je genoeg energie hebt voor de behandeling. Dat die calorieën afkomstig zijn uit minder gezonde voeding, is op dat moment van ondergeschikt belang. Eet dus vooral waar je zin in hebt en kies voor voldoende energierijke voeding.

Pas tijdens de behandeling zeker op met voedingssupplementen. Ze bieden géén efficiëntere bescherming tegen kanker dan evenwichtige voeding en het gebeurt wel meer dat men naar voedingssupplementen grijpt omdat men denkt daarmee kanker te kunnen voorkomen. Maar het Wereld Kanker Onderzoek Fonds raadt dit ten stelligste af omdat het nog niet bewezen is. Er bestaat ook gevaar voor ongewenste bijwerkingen. Neem dus nooit supplementen zonder je arts te raadplegen.

Overgewicht wordt in verband gebracht met een hoger risico op borstkanker of later nieuwe kankers zoals kanker van het baarmoederslijmvlies of de dikke darm. Daarom is het voor mensen met borstkanker die met overgewicht kampen goed om gewichtstoename tijdens en na de behandeling te vermijden. Het best streef je naar een normaal gewicht, maar doe dat nooit op eigen houtje. Een te snel of te groot gewichtsverlies kan een invloed hebben op het effect van de behandeling. Er zijn diëtisten die in oncologie gespecialiseerd zijn: die kunnen jou begeleiden.

Preventief
Trap niet in de valkuil van de superfoods: meer dan 60 procent van de Belgen denkt ten onrechte dat die supervoeding, zoals broccoli, chiazaad, gojibessen, groene thee, kurkuma, omega 3, tomaat/lycopeen … het kankerrisico kan verlagen. De superfoods behoren tot een gezond eetpatroon, maar het is niet zo dat één bepaald voedingsmiddel in staat is om kanker te voorkomen.

Wel is het zo dat er wetenschappelijk gezien momenteel voldoende aanwijzingen zijn dat een gezond gewicht, vijf porties fruit en groente per dag eten (in totaal 600 gram) en voldoende volkorenproducten in je voeding het risico op bepaalde kankertypes helpen verminderen.

Zelfs kleine aanpassingen in je voedingspatroon kunnen al leiden tot grote gezondheidsvoordelen. Een of twee extra porties groente en fruit per dag, omschakelen van wit naar bruin brood of een wat langere dagelijkse wandeling kunnen al een positieve impact hebben. Evenwichtige voeding bevat waardevolle stoffen die het lichaam helpen om zich tegen ziekten te beschermen.

Voeding na kanker: tips

Een gezonde, evenwichtige en gevarieerde voeding blijft ook na de behandeling bijzonder belangrijk. Onderzoek geeft aan dat de volgende preventieve voedingstips ook het risico op herval, op een nieuwe kanker of op andere chronische ziekten kunnen helpen beperken:

  • Streef naar een gezond lichaamsgewicht. 
  • Wees elke dag minstens 30 minuten matig fysiek actief, bijvoorbeeld door stevig te wandelen. 
  • Beperk calorierijke voeding zoals vetrijke snacks en suikerrijke tussendoortjes en dranken. 
  • Eet voldoende groente, fruit, volle graanproducten en peulvruchten en varieer zo veel mogelijk (vooral in kleur). ‘Denk aan frambozen, aardbeien, blauwe bessen, pruimen, perziken, abrikozen, prei, ui, kool, broccoli of radijzen’, somt Arnaud Tiberghien (diëtist in de Iris Zuid Ziekenhuizen) op. 
  • Eet dagelijks ten minste vijf porties (600 gram) groente en fruit. 
  • Beperk rood vlees tot maximaal 500 gram per week en vermijd bereid vlees zoals salami, worst, paté en bereid gehakt. 
  • Drink bij voorkeur geen alcohol of beperk je in elk geval tot één consumptie per dag. 
  • Vermijd zout.

Nog meer tips vind je op kanker.be/kankerpreventie of kanker.be/voeding-na-kanker.

Kathy (45)

Kreeg in mei 2018 te horen dat ze borstkanker had. 
Maar dat weerhield haar er niet van actief te blijven en te gaan voor haar grote droom: haar eigen B&B Madelette, genoemd naar haar twee grootmoeders.

Je dromen volgen is misschien wel het beste medicijn

In april 2018 had ik eindelijk de knoop doorgehakt. Ik zou de grootste uitdaging van mijn leven aangaan en mijn grote droom verwezenlijken in 2019: een B&B starten! Ik had nog even tijd nodig, want de verbouwingen startten pas aan het eind van het jaar.

Plannen overboord?
Tot in mei 2018 de paniek als een bom insloeg: ik had kanker. Wat met mijn grote droom? Ik wilde alles afblazen. ‘Dat gaat niet meer, hoor’, zei mijn man. ‘En trouwens, het komt goed. We gaan hier samen door. Jij kunt dat. En wie gaat anders die B&B uitbaten?’ Oké dan, als jij het zegt ... dan ga ik dat beest te lijf! Ik had, zo zag ik het zelf, twee keuzes: in een hoekje gaan zitten voor een jaar of ervoor gaan. De keuze was snel gemaakt.

De eerste weken word je geleefd: eerst van onderzoek naar onderzoek, dan heel snel al een zware operatie in juni en dan plots toch chemo vanaf juli. Ik probeerde overal het positieve in te zoeken. Het was zomer, mooi weer, en ik had nog nooit de tijd gehad om eens écht van onze tuin te genieten. Ik maakte elke dag een wandeling, maar na enkele weken voelde ik al: ‘Help! Nee, dit is het niet.’ Ik werd er lastig van dat iedereen bezig was en dat ik daar maar zat … en dat nog voor een half jaar!

Een zee van tijd
Ik was het gewoon om zes dagen op zeven te werken. Plots tijd over hebben was niets voor mij. Hoe meer iedereen zei dat ik moest rusten en me kalm moest houden, hoe koppiger ik werd. Waar ik de kracht haalde om er zo hard voor te gaan, weet ik nog altijd niet. De dokter noemde het mijn overlevingsinstinct.

Wij zijn zelfstandig en in augustus ben ik opnieuw enkele dagen per week beginnen werken. Oef: terug even onder de mensen. Ondertussen bleef ik de zorg voor ons gezin met vier dochters zelf opnemen. Ik wou mijn man daarmee niet belasten, al wou hij dat er gerust bijnemen. Voor hem was het al druk genoeg, vond ik. Onze zaak moest blijven draaien, want ik viel al weg. Naast zijn drukke job kwam nu ook nog de voorbereiding van de grote verbouwing voor mijn droom ...

Ondertussen had ik al een vaste en actieve weekplanning. Ik had mezelf voorgenomen om dingen te doen waarvoor ik anders geen tijd zou hebben. Ik werkte twee dagen perweek, volgde bakles, sprak af met vriendinnen en kookte wat uitgebreider. Ik was ook opnieuw gestart met lopen – op mijn chemotempo zoals ik het noemde – maar dat was mijn uitdaging. Iedereen verklaarde me gek, maar dat maakte dat ik nog meer wou doorzetten. De dokter liet me doen en zei dat actief blijven sneller doet genezen. Tot grote vreugde van mijn man, want stilzitten is echt niets voor mij.

Chemodag
Ik nam wel elke dag een uurtje rust en op dinsdag plande ik niets, want dat was mijn chemodag. Een dag waarnaar ik op den duur uitkeek, want we hadden ons vaste kliekje gevormd in het ziekenhuis. Ook daar is iets positiefs uit voortgekomen met mooie, nieuwe vriendschappen. Want hoe goed iedereen in je omgeving je ook probeert te steunen, in het ziekenhuis zit iedereen in hetzelfde schuitje en begrijp je elkaar echt. Zo smeed je een band voor het leven …

In januari 2019 kreeg ik mijn laatste bestraling. Daarna heb ik nog een revalidatieprogramma doorlopen, met die dames ben ik nog steeds bevriend. De maanden erna ben ik volop bezig geweest met de voorbereidingen voor mijn grote droom, onze eigen B&B die is opengegaan in september van dat jaar. Ik stond te popelen om erin te vliegen. En mijn haar was terug! Ik heb nu wel een hoofd vol oncontroleerbare krullen cadeau gekregen, maar wat was het heerlijk om terug zo in de spiegel te kunnen kijken.

Even halt houden
Ik heb me heel snel na de behandelingen opnieuw in de drukke routine gegooid, een B&B runnen is dan ook geen 9-to-5-job, maar ik moet nu en dan wat gas terugnemen. Ik heb af en toe ‘ne krak’, zoals we zeggen. Dan moet ik even halt houden, vroeg in bed kruipen of een dutje doen en toegeven dat mijn lichaam toch niet meer hetzelfde is als ervoor. We staan nu voor een drukke zomer en gelukkig zijn mijn dochters er: zij zijn intussen geroutineerd, zonder hun hulp zou ik het werk niet rond krijgen. Als ik iets negatiefs moet zeggen, is het dit: de vermoeidheid en de slapeloosheid. Doorslapen ken ik niet meer. De bijwerkingen van de medicatie die ik nog moet nemen, bezorgen me toch ook last. Dat vertellen de dokters je er niet altijd bij.

Maar voor de rest gaat het goed. Ik denk dat het vooruitzicht op het waarmaken van mijn droom me veel kracht heeft gegeven, samen met de liefde en vriendschap die ik mocht ervaren. Familiebanden en vriendschappen werden alleen maar sterker tijdens mijn ziekte.

Ik wou dit neerschrijven om andere lotgenoten te steunen en te motiveren om actief te durven blijven. Aan wie net het nieuws kreeg of middenin de behandeling zit, wil ik zeggen: ‘Luister naar je lichaam.’ Voel je je goed, probeer dan actief te zijn op je eigen tempo. Dat blijven bewegen heeft ervoor gezorgd dat ik daarna weer sneller aan de slag kon. Zoek het positieve, geniet van de goeie momenten, van de steun en liefde die je krijgt, doe dingen waarvoor je anders geen tijd hebt en als je dromen hebt, probeer ervoor te gaan.

Lees meer getuigenissen op think-pink.be/blog.